Bazylika Mniejsza

Bazylika Mniejsza pod wezwaniem świętego Jana Apostoła - film

Informacja o Bazylice w Oleśnicy

Bazylika Mniejsza pw. św. Jana Apostoła w Oleśnicy jest jedną z najstarszych świątyń śląskich.

Prawdopodobnie istniała w formie kaplicy już w XII wieku jako budowla drewniana. Po raz pierwszy kościół był wzmiankowany w 1230 r. Po zamieszkaniu książąt w zamku, sąsiadujący z nim kościół parafialny stał się „zamkowym”, czyli świątynią książąt oleśnickich, przy udziale których był rozbudowany. W XV w. w czasach Piastów oleśnickich stał się murowaną trójnawową bazyliką i w takim ogólnym kształcie (po rozbudowach) dotrwał do obecnych czasów.

Wnętrze krypty Podiebradów (w trakcie porządkowania 2011 r.)	Ambona wybudowana w 1605 r.	Nagrobki księcia Karola Krzysztofa (z prawej) i Jerzego Podiebrada

Na emporach, ambonie, nagrobkach, ścianach kościoła znajdują się herby przypominające Podiebradów, ich genealogię i ponad 150 lat obecności w kościele zamkowym. Sławi ich również Biblioteka łańcuchowa, założona w 1594 r. przez Karola II, istniejąca w tym samym pomieszczeniu kościoła do dzisiaj.

Nagrobek tumbowy z herbami przodków	Księgi z łańcuchami. Fot. E.Niczypor

 Wirtembergowie po wojnie trzydziestoletniej odnowili kościół. Pamiątką po nich pozostał: piękny prospekt organowy wraz z chórem muzycznym (1686 r.); kaplica z kryptą Wirtembergów, dobudowana do południowej ściany prezbiterium (1700 r.), z 24 sarkofagami; ołtarz główny (1708 r.) oraz kopuła wieży kościelnej (1754 r.).

Prospekt organowy z chórem muzycznym	Kaplica Wirtembergów

Kościół przetrwał szczęśliwie pożary nękające miasto, szczególnie ten z roku 1730, ale nie oparł się starzeniu konstrukcji. W roku 1905, w trakcie trwającej rozbudowy kościoła, nastąpiła katastrofa budowlana. W jej wyniku runęły sklepienia nawy głównej i południowej, niszcząc lub uszkadzając dużą część zabytkowego wyposażenia. Do 1907 r. opracowywano plany odbudowy i zbierano na ten cel pieniądze. Odbudowę i renowację wystroju wnętrza zakończono w 1910 r.

Po 1945 r. kościół stał się ponownie świątynią katolicką. Od 1990 r. z inicjatywy ks. infułata Władysława Ozimka, przy udziale konserwatora dzieł sztuki Wiesława Piechówki, prowadzone były w kościele prace renowacyjne. Ich założeniem było przywrócenie dawnej świetności kościoła, jego katolickiego ducha i odtworzenie założeń artystycznych dzieł, zdobiących jego ściany. W 1998 r. przyznano oleśnickiemu kościołowi pw. św. Jana Apostoła godność Bazyliki Mniejszej.

Marek Nienałtowski

Literatura:

1. Mrozowicz W., Wiszewski M. Oleśnica od czasów najdawniejszych po współczesność. Atut Wrocław 2006
2. Parafia św. Jana Apostoła w Oleśnicy. Konserwacja Kościołów. Praca zbiorowa pod red. ks. Władysława Ozimka. Oleśnica. 2009
3. www.olesnica.org 

Wnętrza bazyliki pod wezwaniem świętego Jana Apostoła