Kościół Zielonoświątkowy
Kościół Zielonoświątkowy w Oleśnicy - film
Synagoga, zbór ewangelicki i kościół zielonoświątkowy - informacje
Ten niewielki kościółek ma bardzo bogatą historię, ciągle odkrywaną.
Najpierw był on synagogą wybudowaną przez Żydów prawdopodobnie w XIV wieku i po raz pierwszy wzmiankowaną w 1417 r. Była to orientowana świątynia w stylu gotyckim, dwunawowa, o dwóch filarach podtrzymujących sześć pól sklepiennych. Podobno wzorowana była na synagodze z Pragi, na co wskazuje duże podobieństwo obu budowli.
W 1530 r. synagoga była remontowana i może wówczas dobudowano przedsionek. Po przepędzeniu żydów z miasta w 1535 r., pełniła funkcję arsenału miejskiego, potem – magazynu. Po ok. 160 latach budynek przebudowano na zbór ewangelicki pod wezwaniem Zbawiciela. Zapewne wówczas na murach przedsionka nadbudowano wieżę.
Podczas pożaru miasta w roku 1730 kościół spłonął i doszło do zawalenia sklepienia. Cztery lata później został odbudowany w stylu baroku, z fundacji księżnej Juliany Sybilli Karoliny (żony księcia Karola Fryderyka Wirtemberga). Wykonano wówczas nowy hełm wieży (chorągiewka z datą 1733) i barokowe portale. Przekształcono otwory okienne, przebudowano wnętrze (zamiast zniszczonego krzyżowego sklepienia, podpartego filarami, dano drewniane pozorne sklepienie kolebkowe, usunięto filary), dodano nowe wyposażenie (ołtarz, loża książęca, chór muzyczny, empory) oraz zdobienia. Zapewne wówczas powstała przybudówka, mająca pomieścić nowe wyposażenie oraz schody, do nich prowadzących. Od tego czasu kościół był wykorzystywany głównie na lekcje religii oraz nabożeństwa świąteczne.
Zapewne kościół Zbawiciela nie był często odwiedzany przez wiernych i może dlatego w latach 1813-1824 był wykorzystywany do celów wojskowych, a później nawet chciano umieścić w nim urzędy miejskie. Dopiero katastrofa kościoła św. Jana – spowodowała jego pełne religijne wykorzystanie w latach 1905-1910.
Obecny widok kościoła:
Wschodnia ściana szczytowa ze śladami dawnych ostrołukowych gotyckich okien
Zachodnia ściana z przybudówką
Po niegroźnych uszkodzeniach wojennych, niepowodujących spalenia wyposażenia – w 1960 r. wykonano remont dachu, a w latach 1968-1969 poddano kościół gruntownej restauracji.
Współczesny widok wnętrza kościoła:
Kościół Zielonoświątkowy
Kościół jest cennym zabytkiem z okresu późnego średniowiecza i dlatego, podczas planowania współczesnej zabudowy miasta, został z niej wyeksponowany. Po remoncie został przekazany ewangelickiej parafii w Oleśnicy. Obecnie jest siedzibą Kościoła Zielonoświątkowego.
Marek Nienałtowski
Literatura:
- Przyłęcki M. Kościół Salvatora. Zapiski Oleśnickie. Czerwiec 1995
- Starzewska M. Oleśnica. Ossolineum. Wrocław. 1963
- www.olesnica.org